Als sinds het begin van de hobby ben ik erg enthousiast over de Intra gierkar van Risping Nij Beets. Een zeer zeldzaam exemplaar waar ik nooit een tweede van ben tegengekomen.
Afgelopen zomer (2023) hebben we Stoppeldei van Risping Nij Beets bezocht. Daar heb ik de Intra voor het eerst in het echt gezien. Een prachtig exemplaar en echt uniek.
Na het bezoek aan Risping Nij Beets heb ik op Marktplaats een advertentie geplaatst om te kijken of iemand nog een oude Timco of Intra in een oud schuurtje heeft staan. Ik ging er vanuit dat de kans extreem klein is dat er iemand reageert. Toch kwam er na de advertentie drie keer te hebben verlengd op 30 december 2023 een heel mooi bericht, iemand had er eentje in de schuur staan die een nieuwe plek zocht.
Meteen een afspraak gemaakt en 2 januari op pad gegaan naar Alphen aan de Rijn. Op het erf stond een prachtig origineel exemplaar van de laatste in serie gebouwde Intra 1600L. De kar zag er op het oog nog super uit voor z’n leeftijd. Het houtwerk is op houtworm gaatjes na nog in een goede staat. Het frame is nog keihard en de pomp is los. Het giermolentje zit wel vast, daar zal wel wat werk voor nodig zijn om die weer draaiend te krijgen. Verder zit de originele aanzuigslang er nog bij volgens de eigenaar.
De intra is eind jaren 60 gekocht door de vader van de eigenaar bij Reyneveld 400m verder op in de straat. De gierkar is maar kort gebruikt en is vervangen door een vacuümtank. Toch kwam het houten karretje nog wel eens uit de schuur om de dikke korst van de mengmest af te zuigen. In die tijd was er nog geen mixer op het bedrijf. De Intra had geen moeite met de dikke mengmest waarbij de vacuümtank het nakijken had.
Uiteindelijk is de Intra goed geconserveerd in verlopen olie weg gezet achter in de schuur. Op een enkele verplaatsing na heeft de Intra een goede 50 jaar droog in de schuur gestaan om in 2024 weer naar buiten te komen. De gierkar ging natuurlijk mee naar Texel.
Er zijn in Nederland twee bekende houten gierkarren bouwers geweest. Timco en Intra. Beide met een enigszins gelijk ontwerp. Een grote, door aftakas aangedreven zuigerpomp aan de voorkanten die de houten bak volpompt. En een molentje evenals aangedreven door de aftakas aan de achterkant waar de gier op uitloopt.
Intra is de handelsnaam voor Van Ingen uit Woudenberg. Een constructie bedrijf die van 1958 tot 1968 ongeveer 150 houten gierkarren heeft gemaakt. De kar die wij hebben komt waarschijnlijk uit de laatste reeks. Op de website van Risping Nij Beets is een foto van een beurs te zien waar ze op rij staan in de verschillende formaten.
De kar van Risping Nij Beets is heel anders van bouw. Er zitten verschillende tandwielkasten onder die met kardan assen zijn verbonden. De onze is eenvoudig opgebouwd zonder tandwielkast.
De aftakas loopt onder de hele kar door naar het giermolentje. Deze as kan in zijn geheel worden verplaatst. Hierdoor wordt of het molentje aangedreven of de grote zuigerpomp. Zie de detail foto’s hieronder voor de werking.
